Bitcoin-netwerk verbruikt meer energie dan Colombia

Een bezwaar van tien jaar oud

Afgelopen oktober vierde het Bitcoin white paper zijn elfde verjaardag. In 2008 werd het gepubliceerd, met een razendsnelle crypto- en blockchain-ontwikkeling tot gevolg. Ondanks de duizenden altcoin-projecten die er volgden is Bitcoin nog altijd met afstand de grootste cryptocurrency, zowel in totale marktwaarde als in bekendheid. Toch is er in al die jaren geen oplossing gevonden voor het energie-probleem. Het minen van Bitcoin vergt ontzettend veel energie, waarvan het overgrote deel inefficiënt wordt benut. Er zijn talloze miners bezig om een blok te minen, waarmee ze allemaal tegelijk energie aan het netwerk leveren. Echter zal maar één van het als eerste het nieuwe blok vinden, en dus hebben alle andere miners voor het betreffende blok letterlijk hun energie verspild.

Sommige critici beweren dat dit het gevolg is van de gigantische populariteit van Bitcoin – iets wat zelfs de uitvinder niet aan had zien komen. Dat is echter niet waar. Net nadat hij het white paper had verstuurd onder het pseudoniem Satoshi Nakamoto, reageerde een medelid van de maillijst (met de naam James A. Donald) dat het systeem volgens hem niet schaalbaar zou zijn. Hierop volgde een wisseling tussen Satoshi en Donald. Daarin beschrijft Satoshi hoe het netwerk in een later stadium van energie voorzien zal worden:

“In het begin zullen de meeste gebruikers netwerk-nodes draaien. Maar zodra het netwerk voorbij een bepaald punt groeit zal het meer en meer overgelaten worden aan specialisten met ‘server farms’ vol speciale hardware. Een server farm zou maar een node op het netwerk nodig hebben, en de rest van de LAN verbindt met die node.”

Niet alleen wist de bedenker dus in 2008 al dat het steeds meer computerkracht (en dus energie) zou gaan kosten om Bitcoins te minen: hij had zelfs al voorzien dat die computerkracht zich uiteindelijk in centrale punten zou concentreren. Bovendien gebruiken we voor die centrales nog altijd de term die Satoshi introduceerde in dit bericht in een obscure e-maillijst: mining farms.

Eén transactie met Bitcoin, 700.000 met VISA

Ondanks het feit dat deze ontwikkeling wellicht voorzien was, heeft James Donald toch in zekere zin gelijk gekregen. Het energieverbruik van het Bitcoin-netwerk is nauwelijks houdbaar te noemen – zeker als je het afzet tegen landen met een vergelijkbaar energieverbruik:

Volgens gegevens van Digiconomist verbruikt het Bitcoin-netwerk meer energie dan Colombia, een land met bijna 50 miljoen inwoners. Eén enkele transactie vereist net zo veel elektriciteit als een gemiddeld huishouden in de VS verbruikt in 3 weken. Met de energie die voor een enkele Bitcoin-transactie nodig is, kunnen ruim 700.000 VISA-transacties worden voltooid. Misschien wel de bizarste statistiek: met de elektriciteit die het Bitcoin-netwerk verbruikt kan bijna tweederde van Nederland van stroom worden voorzien. Uit de grafiek valt te zien dat Bitcoin als hypothetisch land op plek 40 van de wereld staat qua stroomverbruik. Dat betekent dat vier op de vijf landen dit jaar minder elektriciteit nodig hebben dan Bitcoin. Het bezwaar is daarom voor velen nog hetzelfde als dat van Donald elf jaar terug: het lijkt niet schaalbaar.

Lightning Network: de redder?

Nieuwe ontwikkelingen zoals het Bitcoin Lighting-netwerk, biedt echter hoop voor investeerders. Een deel van de crypto-community is van mening dat dit netwerk de prijs en bruikbaarheid van Bitcoin ernstig ten goede zal komen. Onder meer de bekende investeerder Tim Draper verklaarde onlangs nog dat hij hoopvol is voor de Bitcoin-koers vanwege Lightning.
Het Lightning-netwerk is een zogenaamde ‘side-chain’ van Bitcoin, die het mogelijk maakt om transacties efficiënter te voltooien zonder aan veiligheid in te leveren. Gebruikers kunnen hiermee een direct kanaal voor betalingen maken, waarop ze snel en veilig transacties kunnen voltooien buiten de blockchain. De eindbalans van die onderlinge betalingen wordt dan als één enkele mutatie naar het Bitcoin-netwerk gestuurd en als transactie verwerkt. Of Lightning daadwerkelijk de energiebehoefte van Bitcoin kan beperken, blijft afwachten. Het aantal te valideren transacties zal immers alleen maar groeien als het aantal Bitcoin-gebruikers toeneemt.

Bear-markt zet miners onder druk

Ondanks de gigantische energiebehoefte om een succesvolle mining-operatie te runnen, blijven veel miners doorgaan met hun werkzaamheden. Niettemin zijn sommigen van hen gedwongen om te stoppen als gevolg van de recente prijsdaling. Gegevens van blockchain.com wijzen uit dat de totale hash rate binnen enkele dagen afnam van 111,5 miljoen naar 80 miljoen tera hashes per seconde. Voor veel miners met oudere apparatuur is het bij de huidige koers niet langer rendabel om te werken. Om die reden bevindt het overgrote deel van de miners zich in China, waar energiekosten veel lager zijn dan op veel andere plekken ter wereld. Daarnaast bevinden andere grote mining farms zich in koude klimaten als IJsland en (noord)-Rusland. Zodoende hoeven ondernemers minder te besteden aan koelapparatuur.

De Bitcoin-koers kreeg de afgelopen dagen flinke klappen te verwerken. Momenteel verhandelt een BTC voor zo’n $7050 – een daling van ruim 12% ten opzichte van een week geleden. Ook de rest van de crypto-markt kende een moeilijke week, waardoor de totale marktwaarde van alle cryptocurrencies weer terug onder de $200 miljard schoot. Momenteel bedraagt die waarde volgens Coinmarketcap ruim $196 miljard.